آسیب شناسی علل ناکامی شوراها/ بخش دوم/ کیفیت انتخاب و عملکرد اعضای شورا

دسته دوم از عوامل ناکامی شوراها به مشکلات داخلی و به عبارتی غیر ساختاری حاکم بر شورا بر میگردد.نکته مهم این است که علل ساختاری خارج از اراده و توان انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان است.این دسته از عوامل به سیستم و اراده حاکمیتی بر می گردد.معمولا در یک دوره زمانی بلند مدت قابل حل می باشد .اما دسته دوم عوامل در اختیار و اراده شهروندان و منتخبان آنهاست.یکی از این عوامل کیفیت انتخاب شوندگان است.در این رابطه یکی از مشکلات اساسی شهر ما ساختار قومی و قبیله ای حاکم بر آن است.در چنین شرایطی متاسفانه نوعی چشم و هم چشمی به وجود می آید که نتیجه آن غلبه مسائل بومی و محلی و طائفه ای بر عقلانیت و شایستگی و صلاحیت است.چنین شرایطی باعث میشود افرادی به شوراها راه یابند که شایستگی و صلاحیت لازم برای انجام وظیفه ۵در این جایگاه مهم را نداشته باشند. افرادی که فاقد هیچ گونه طرح و برنامه مشخصی نیستند و تمام هم و غم آنها این است که به شورای شهر راه یابند و به عبارتی نوعی پرستیژ اجتماعی برای خود و طائفه خود به دست آورند.مشکل دومی که در این رابطه ایجاد انتخاب نوعی ترکیب نامناسب و ناهمگن برای عضویت در شوراهاست .این موضوع باعث بروز اختلاف سلیقه دعواهای ،سیاسی زیادی در برخی شوراهای شهر بوده است.به طوری که حتی در برخی کلان شهرها از جمله پایتخت کشور و شهر تهران به انحلال شورای شهر نیز منجر شده است.اختلاف سلیقه و وجود تخصص های مختلف در شورای شهر فی نفسه پسندیده است اما مشکل از آنجا ناشی می شود که اختلاف سلیقه منتهی به جنگ و جدل و درگیری و خود مشغولی اعضا بوده و هدف اصلی در میان این هیاهو گم شود.به عبارتی حاشیه بر متن غلبه پیدا کند.یکی از مشکلات دیگر که در ناکامی شوراها اثر زیادی داشته است نحوه انتخاب شهرداران است.به گونه ای به جای آنکه صلاحیت و تخصص را ملاک انتخاب شهر دار قرار دهند وابستگی فامیلی و قبیله ای و سفارشات افراد بیرون از شورا به خصوص سیاسیون ملاک عمل قرار گرفته است.به عبارت دیگر میتوان گفت سیاسی کاری در انتخاب شهرداران بزرگترین مشکل و به منزله سم مهلک برای عملکرد شوراهاست.پر واضح است شهردارانی که با واسطه چنین مواردی انتخاب میشوند نه تخصص و توان کارشناسی اداره شهر را دارد و نه به اعضای شورا پاسخگوست.نمونه های زیادی از این موارد در ادوار مختلف شورا تجربه شده است.مشکل دیگر در این رابطه عدم شناخت واقعی اعضای شورا نسبت به وظایف خود بوده است به گونه ای که تمام وقت و انرژی خود را مصروف شهرداری نموده و سایر وظایف را رها نموده اند.متاسفانه این موضوع منتهی به انجام برخی زد و بندها و تبانی ها و روابط غیر متعارف در برخی شهرداریها و در مواردی بروز فساد گسترده در برخی موارد شده است.
در خاتمه باید یادآور شد ناکارآمدی مدیریت شهری شامل شورا و شهرداری ها منتهی به تحمیل هزینه های زیاد به جامعه و عدم توسعه پایدار شهری و از همه مهمتر عدم رضایت شهروندان شده است.بر خلاف مشکلات ساختاری که حل آن در دست حاکمیت است کلید حل مشکلاتی که به انتخاب و عملکرد اعضا بر می گردد در اختیار هم شهریان عزیز است.بهترین مقطع برای پایان دادن به این قبیل مشکلات فصل انتخابات است.باید از این فرصت استفاده کرد و این قبیل مشکلات را ریشه ای و اصولی حل کرد.ریشه کنی و حل اساسی این مشکلات مستلزم انتخاب افراد افراد صاحب صلاحیت برای عضویت در شوراست.کلید حل مشکل امروز در اختیار شهروندان است.اوردگاه انتخابات بهترین فرصت برای مردم است تا در مورد آینده شهر خود تصمیم بگیرند.امروز باید تصمیم گرفت که مقدرات شهر را به دست چه کسانی داد.همیشه گفته می شود پیشگیری مقدم بر درمان است.امروز در آستانه انتخابات قرار دادیم باید با انتخاب شایسته از بروز مشکلات آینده جلوگیری است.انتخاب درست امروز هزینه کمتری بر شهر وندان تحمیل میکند.امروز باید خوب فکر کرد و خوب تصمیم گرفت که فردا دیر است .با سخنی از سعدی مطلب را به پایان میبرم.
سرچشمه شاید گرفتن به بیل
چو پر شد نشاید گذشتن به پیل

یادداشت: پروانه پناهپوری کاندیدای ششمین دوره شورای شهر دوگنبدان